శంకరస్తోత్రాలు : శివాపరాధక్షమాపణస్తోత్రమ్

॥ श्री शंकराचार्य कृतं शिवापराधक्षमापणस्तोत्रम् ॥

॥ శ్రీ శంకరాచార్య కృతం శివాపరాధక్షమాపణస్తోత్రమ్ ॥

ఆదౌ కర్మప్రసఙ్గాత్కలయతి కలుషం మాతృకుక్షౌ స్థితం మాం
విణ్మూత్రామేధ్యమధ్యే కథయతి నితరాం జాఠరో జాతవేదాః ।
యద్యద్వై తత్ర దుఃఖం వ్యథయతి నితరాం శక్యతే కేన వక్తుం
క్షన్తవ్యో మేఽపరాధః శివ శివ శివ భోః శ్రీ మహాదేవ శమ్భో ॥ 1॥

ఓ శివా!  తల్లి గర్భమునందున్న నన్ను పూర్వజన్మలో చేసిన పాపముకర్మ చుట్టుకొనుచున్నది.  అపవిత్రములైన మలమూత్రముల మధ్యనున్న నన్ను తల్లి కడుపులో నున్న జఠరాగ్ని ఉడకబెట్టుచున్నది. గర్భమునందున్నప్పుడు ఏఏ దుఃఖము పీడించునో దానిని వర్ణించుట ఎవరితరము? శ్రీమహాదేవా! శంభో! నా అపరాధమును క్షమించుము.


బాల్యే దుఃఖాతిరేకో మలలులితవపుః స్తన్యపానే పిపాసా
నో శక్తశ్చేన్ద్రియేభ్యో భవగుణజనితాః జన్తవో మాం తుదన్తి ।
నానారోగాదిదుఃఖాద్రుదనపరవశః శఙ్కరం న స్మరామి
క్షన్తవ్యో మేఽపరాధః శివ శివ శివ భోః శ్రీ మహాదేవ శమ్భో ॥ 2॥

పసితనమునందు మిక్కిలి దుఃఖముననుభవించి , మలములో దొర్లుచూ పాలు త్రాగదలిచి ఇంద్రియములను కదిలించుటకు కూడా శక్తి లేనివాడనైతిని. మలమునందు పుట్టు పురుగులు నన్ను పీడించుచున్నవి . నానా రోగములచే దుఃఖితుడనై పరాధీనుడనై శంకరుని స్మరించలేకుంటిని. శ్రీమహదేవా! శంభో! శివా! నా అపరాధమును క్షమించుము.

ప్రౌఢోఽహం యౌవనస్థో విషయవిషధరైః పఞ్చభిర్మర్మసన్ధౌ
దష్టో నష్టోఽవివేకః సుతధనయువతిస్వాదుసౌఖ్యే నిషణ్ణః ।
శైవీచిన్తావిహీనం మమ హృదయమహో మానగర్వాధిరూఢం
క్షన్తవ్యో మేఽపరాధః శివ శివ శివ భోః శ్రీ మహాదేవ శమ్భో ॥ 3॥

నేను యువకుడనైనంతనే సుఖములను ఆశించు పంచేంద్రియములనే సర్పములచే మర్మస్థానమునందు కరువబడితిని. మంచి చెడులను తెలుసుకొను విచక్షణా జ్ఞానము నశించినది. పుత్ర , ధన , యువతి సుఖములను అనుభవించుటలో మునిగితిని. అభిమానము నిండి గర్వించిన నా హృదయము శివధ్యానమును విడిచినది . శ్రీమహాదేవా! శంభో! శివా! నా అపరాధమును క్షమించుము.
 

వార్ధక్యే చేన్ద్రియాణాం విగతగతిమతిశ్చాధిదైవాదితాపైః
పాపై రోగైర్వియోగైస్త్వనవసితవపుః ప్రౌఢహీనం చ దీనమ్ ।
మిథ్యామోహాభిలాషైర్భ్రమతి మమ మనో ధూర్జటేర్ధ్యానశూన్యం
క్షన్తవ్యో మేఽపరాధః శివ శివ శివ భోః శ్రీ మహాదేవ శమ్భో ॥ 4॥

ముసలితనమునందు  ఇంద్రియములు పనిచేయక తాపత్రయముచే సంప్రాప్తించిన రోగములతోనూ , బంధుజన వియోగములతోనూ , నా శరీరము కృశించిపోయినది. మనస్సు జ్ఞాపకశక్తిని కోల్పోయి దీనమై , అసత్యములైన ఆశలతో భ్రమించుచూ పరమేశ్వరుని ధ్యానించుటలేదు. శ్రీమహాదేవా! శంభో! శివా! నా అపరాధమును క్షమించుము.

స్నాత్వా ప్రత్యూషకాలే స్నపనవిధివిధౌ నాహృతం గాఙ్గతోయం
పూజార్థం వా కదాచిద్బహుతరగహనాత్ఖణ్డబిల్వీదలాని ।
నానీతా పద్మమాలా సరసి వికసితా గన్ధధూపైః త్వదర్థం
క్షన్తవ్యో మేఽపరాధః శివ శివ శివ భోః శ్రీ మహాదేవ శమ్భో ॥ 5॥

ఓ శివా! ప్రాతఃకాలమునందే స్నానము చేసి నీ అభిషేకము కోసమై నేనెన్నడూ గంగాజలము తీసుకురాలేదు. నిన్ను పూజించుటకై దట్టమైన అడవికి పోయి ముక్కలు కాని మారేడు దళమును ఎప్పుడూ తేలేదు. నిన్నలంకరించుటకై సరస్సునందు వికసించి , పరిమళములు వెదజల్లుచున్న పద్మముల మాల తీసుకురాలేదు. శ్రీమహాదేవా! శంభో! శివా! నా అపరాధమును క్షమించుము.
 
దుగ్ధైర్మధ్వాజ్యుతైర్దధిసితసహితైః స్నాపితం నైవ లిఙ్గం
నో లిప్తం చన్దనాద్యైః కనకవిరచితైః పూజితం న ప్రసూనైః ।
ధూపైః కర్పూరదీపైర్వివిధరసయుతైర్నైవ భక్ష్యోపహారైః
క్షన్తవ్యో మేఽపరాధః శివ శివ శివ భోః శ్రీ మహాదేవ శమ్భో ॥ 6॥

ఓ శివా! పాలతో , తేనెతో, నేతితో, పెరుగుతో, బెల్లముతో, నీ లింగమును నేను అభిషేకించలేదు. చందనము మొదలైన సుగంధద్రవ్యములు పూయలేదు. బంగారు పూలతో పూజించలేదు. ధూపములతో , కర్పూరముతో, దీపములతో నిన్ను అర్చించలేదు. వివిధములైన రుచులు కల పిండివంటలతో నీకు నైవేద్యము పెట్టలేదు. శ్రీమహాదేవా! శంభో! శివా! నా అపరాధమును క్షమించుము.

నో శక్యం స్మార్తకర్మ ప్రతిపదగహనప్రత్యవాయాకులాఖ్యం
శ్రౌతే వార్తా కథం మే ద్విజకులవిహితే బ్రహ్మమార్గేఽసుసారే ।
జ్ఞాతో ధర్మో విచారైః శ్రవణమననయోః కిం నిదిధ్యాసితవ్యం
క్షన్తవ్యో మేఽపరాధః శివ శివ శివ భోః శ్రీ మహాదేవ శమ్భో ॥ 7॥

ఓ శివా! ప్రతిపదము అర్ధముకానిదీ, ప్రాయశ్చిత్తములతో నిండినదీ, అగు కర్మమార్గమునందు స్మార్తపూజా కర్మను ఆచరించుట నాకు శక్యము కాదు.  బ్రహ్మమార్గముననుసరించు వారిచేచేయదగిన శ్రౌతకర్మ నాకెట్లు సాధ్యమగును? శ్రవణ మననములు తెలుసుకొనక నిదిధ్యాసమెట్లు కలుగును? శ్రీమహాదేవా! శంభో! శివా! నా అపరాధమును క్షమించుము.

ధ్యాత్వా చిత్తే శివాఖ్యం ప్రచురతరధనం నైవ దత్తం ద్విజేభ్యో
హవ్యం తే లక్షసఙ్ఖ్యైర్హుతవహవదనే నార్పితం బీజమన్త్రైః ।
నో తప్తం గాఙ్గాతీరే వ్రతజననియమైః రుద్రజాప్యైర్న వేదైః
క్షన్తవ్యో మేఽపరాధః శివ శివ శివ భోః శ్రీ మహాదేవ శమ్భో ॥ 8॥

ఓ శివా! ’ శివ’ అను నామమును ధ్యానించి మిక్కిలిగా దానము చేయలేదు. లక్షలకొలది బీజమంత్రములతో హోమము చేయలేదు. వ్రతములతో, జపముతో , నియమములతో గంగా తీరమునందు తపస్సు చేయలేదు. జపించవలసిన శివ మంత్రమును జపించలేదు. శ్రీమహాదేవా! శంభో! శివా! నా అపరాధమును క్షమించుము.

నగ్నో నిఃసఙ్గశుద్ధస్త్రిగుణవిరహితో ధ్వస్తమోహాన్ధకారో
నాసాగ్రే న్యస్తదృష్టిర్విదితభవగుణో నైవ దృష్టః కదాచిత్ ।
ఉన్మన్యాఽవస్థయా త్వాం విగతకలిమలం శఙ్కరం న స్మరామి
క్షన్తవ్యో మేఽపరాధః శివ శివ శివ భోః శ్రీ మహాదేవ శమ్భో ॥ 9 ॥

ఓ శివా! నగ్నమైనవాడు, సంసారబంధములు తొలగినవాడు, సత్త్వరజస్తమోగుణములు లేనివాడు, అజ్ఞానాంధకారము నశించినవాడు , ముక్కు చివర దృష్టిని కేంద్రీకరించి తపస్సు చేయువాడు , సంసారమందలి గుణములనెరిగినవాడు నాకెప్పుడూ కనబడలేదు. ఉన్మాదావస్థతో మతి చలించిన వాడనై నిన్ను స్మరించలేదు. శ్రీమహాదేవా! శంభో! శివా! నా అపరాధమును క్షమించుము.

స్థిత్వా స్థానే సరోజే ప్రణవమయమరుత్కుభితే సూక్ష్మమార్గే
శాన్తే స్వాన్తే ప్రలీనే ప్రకటితవిభవే జ్యోతిరూపే శివాఖ్యే ।
లిఙ్గాగ్రే బ్రహ్మవాక్యే సకలతనుగతం శఙ్కరం న స్మరామి
క్షన్తవ్యో మేఽపరాధః శివ శివ శివ భోః శ్రీ మహాదేవ శమ్భో ॥ 10॥

ఓ శివా! సహస్రారపద్మము నందు నిలచి ప్రణవమయమైన వాయువుచే కుంభితమైన సూక్ష్మమార్గమునందు ప్రశాంతమైన మనస్సును విలీనము చేసినచో శివుడను పేరుగల నీ దివ్యరూపము యొక్క వైభవము తెలియును. లింగమునందు , వేదవాక్యమునందు , సకలజీవరాసులయందు నిండి ఉన్న శంకరుని నేను స్మరించలేదు. శ్రీమహాదేవా! శంభో! శివా! నా అపరాధమును క్షమించుము.

హృద్యం వేదాన్తవేద్యం హృదయసరసిజే దీప్తముద్యత్ప్రకాశం
సత్యం శాన్తరూపం సకలమునిమనః పద్మషణ్డైకవేద్యం ।
జాగ్రత్స్వప్నే సుషుప్తౌ త్రిగుణవిరహితం శఙ్కరం న స్మరామి
క్షన్తవ్యో మేఽపరాధః శివ శివ శివ భోః శ్రీ మహాదేవ శమ్భో ॥ 11॥

ఓ శివా! మనోహరుడవు, వేదాన్తముచే తెలియబడువాడవు, హృదయపద్మము నందు వెలుగొందుచున్నవాడవు, ప్రకాశవంతుడవు, సత్యము శాంతము అగు స్వరూపము కలవాడవు, సకలమునుల హృదయపద్మములయందు ఉన్నవాడవు, సత్వరజస్తమోగుణములు లేనివాడవు, అగు నిన్ను మెలకువయందు కానీ, గాఢనిద్రయందు కానీ ఎన్నడూ స్మరించలేదు. శ్రీమహాదేవా! శంభో! శివా! నా అపరాధమును క్షమించుము.

చన్ద్రోద్భాసితశేఖరే స్మరహరే గఙ్గాధరే శఙ్కరే
సర్పైర్భూషితకణ్ఠకర్ణ వివరే  నేత్రోత్థవైశ్వానరే ।
దన్తిత్వక్కృతసున్దరామ్బరధరే త్రైలోక్యసారే హరే
మోక్షార్థం కురు చిత్తవృత్తిమచలామన్యైస్తు కిం కర్మభిః ॥ 12 ॥

చంద్రుడు తలపై ప్రకాశించుచున్నవాడు, మన్మథుని సంహరించినవాడు, గంగను ధరించినవాడు, శుభము చేయువాడు, మెడలోనూ చెవులయందూ సర్పాభరణములు ధరించినవాడు, కంటియందు మండుతున్న అగ్ని కలవాడు, ఏనుగు చర్మము చుట్టుకున్నవాడు, మూడులోకములకు సారమైనవాడు అగు శివునియందు, ఓ చిత్తమా!, మోక్షము కొరకై నిష్కల్మషముగా ప్రవర్తించుము. వేరుకర్మలతో ఏమి ప్రయోజనము ?

కిం యాఽనేన ధనేన వాజికరిభిః ప్రాప్తేన రాజ్యేన కిం
కిం వా పుత్రకళత్రమిత్రపశుభిర్దేహేన గేహేన కిమ్ ।
జ్ఞాత్వైతత్క్షణభఙ్గురం సపది రే త్యాజ్యం మనో దూరతః
స్వాత్మార్థం గురువాక్యతో భజ భజ శ్రీపార్వతీవల్లభమ్ ॥ 13 ॥

వాహనముతో, ధనముతో, గుఱ్ఱములతో, ఏనుగులతో, అధికారముతో, పుత్రులతో, భార్యతో, మిత్రులతో, పశువులతో, శరీరముతో, ఇంటితో ఏమి ప్రయోజనము ? ఇదంతా క్షణములో నశించిపోవునని తెలుసుకొని, ఓ మనసా!, వీటిని దూరముగా వదలిపెట్టుము. ఆత్మలాభము కొరకై గురూపదేశముద్వారా శ్రీ పార్వతీ వల్లభుని సేవించుము.

పౌరోహిత్యం రజనిచరితం గ్రామణీత్వం నియోగో
మాఠాపత్యం హ్యనృతవచనం సాక్షివాదః పరాన్నమ్ ।
బ్రహ్మద్వేషః ఖలజనరతిః ప్రాణినాం నిర్దయత్వం
మా భూదేవం మమ పశుపతే జన్మ జన్మాన్తరేషు ॥ 14 ॥

పౌరోహిత్యము (న్యాయాధిపతియగుట) , రాత్రి సంచారము, గ్రామాధికారిగా ఉండుట, నౌకరీ చేయుట, మఠాధిపతిగా వ్యవహరించుట, అబద్ధములాడుట, సాక్ష్యము పలుకుట, పరాన్నము భుజించుట, వేదములు ద్వేషించుట, దుష్టులతో సహవాసము, ప్రాణులపట్ల దయలేకుండుట అనునవి, ఓ పశుపతీ! నాకు జన్మజన్మాంతరములయందు కలుగకుండుగాక.

ఆయుర్నశ్యతి పశ్యతాం ప్రతిదినం యాతి క్షయం యౌవనం
ప్రత్యాయాన్తి గతాః పునర్న దివసాః కాలో జగద్భక్షకః ।
లక్ష్మీస్తోయతరఙ్గభఙ్గచపలా విద్యుచ్చలం జీవితం
తస్మాత్ మాం  శరణాగతం శరణద త్వం రక్ష రక్షాధునా ॥ 15 ॥

చూచుచుండగనే ఆయువు నశించుచున్నది. ప్రతిదినము యౌవనము క్షీణించుచున్నది. గడచినరోజులు తిరిగిరావు. కాలము సర్వమునూ భక్షించుచున్నది, నీటి అలలవలె లక్ష్మి (సంపద) చంచలమైనది. మెరుపువలె జీవితము చంచలమైనది. కనుక శరణాగతుడనైన నన్ను కరుణతో నీవే నన్ను ఇప్పుడు రక్షించుము. 

॥ ఇతి శ్రీ శంకరాచార్య కృతం శివాపరాధక్షమాపణస్తోత్రం సమ్పూర్ణమ్ ॥

-- కొన్ని ప్రతులలో లభ్యమవుతున్న అదన శ్లోకాలు --

వన్దే శమ్భుముమాపతిం సురగురుం వన్దే జగత్కారణం
వన్దే పన్నగభూషణం మృగధరం వన్దే పశూనాం పతిమ్ ।
వన్దే సూర్యశశాఙ్కవహ్నినయనం వన్దే ముకున్దప్రియం
వన్దే భక్తజనాశ్రయం చ వరదం వన్దే శివం శఙ్కరమ్ ॥ 16 ॥

గాత్రం భస్మసితం చ హసితం హస్తే కపాలం సితం
ఖట్వాఙ్గం చ సితం సితశ్చ వృషభః కర్ణే సితే కుణ్డలే ।
గఙ్గాఫేనసితా జటా పశుపతేశ్చన్ద్రః సితో మూర్ధని
సోఽయం సర్వసితో దదాతు విభవం పాపక్షయం సర్వదా ॥ 17 ॥

కరచరణకృతం వాక్కాయజం కర్మజం వా
శ్రవణనయనజం వా మానసం వాఽపరాధమ్ ।
విహితమవిహితం వా సర్వమేతత్క్ష్మస్వ
శివ శివ కరుణాబ్ధే శ్రీ మహాదేవ శమ్భో ॥ 18 ॥