శంకరస్తోత్రాలు : శివానందలహరీ : 66 - 70
క్రీడార్థం సృజసి ప్రపఞ్చమఖిలం క్రీడామృగాస్తే జనాః
యత్కర్మాచరితం మయా చ భవతః ప్రీత్యై భవత్యేవ తత్ ।
శంభో స్వస్య కుతూహలస్య కరణం మచ్చేష్టితం నిశ్చితం
తస్మాన్మామకరక్షణం పశుపతే కర్తవ్యమేవ త్వయా ॥ 66 ॥
శంభో! ఈ సమస్త ప్రపంచమునూ ఆట వస్తువుగా సృష్టించుకొనుచున్నావు. జనులందరూ నీ క్రీడామృగములే. నాచేత చేయబడే కర్మ అంతా నీ ప్రీతి కోసమే చెయ్యబడుచున్నది. నా చేష్టలన్నీ నీ వినోదమునకే కదా! ఓ పశుపతీ ! అందుచేత నన్ను రక్షించడము నీ కర్తవ్యము.
బహువిధపరితోషబాష్పపూర-
స్ఫుటపులకాఙ్కితచారుభోగభూమిమ్ ।
చిరపదఫలకాంక్షిసేవ్యమానాం
పరమసదాశివభావనాం ప్రపద్యే ॥ 67 ॥
శంకరులు భగవద్భావన ఎలా ఉండాలో మనకు నేర్పుతున్నారు.
అనేక విధములయిన ఆనందభాష్పముల ప్రవాహము గల రోమాంచితములు అనుభవించెడు మనోహర ప్రదేశమూ, మోక్షముకోరువారు కాంక్షించెడునట్టిదీ, సర్వోత్కృష్టమైనదీ అయిన సదాశివభావనను శరణువేడుతున్నాను.
పరమేశ్వరభావన నుండి ఆనందభాష్పములు కలుగును. శరీరము రోమాంచితమౌను. మోక్షమును కోరువారు ఈ భావనను ఆశ్రయించెదరు. మనలనూ పరమేశ్వరుని భావన ను ఆశ్రయించమని శంకరుల ఉపదేశము.
అమితముదమృతం ముహుర్దుహన్తీం
విమలభవత్పదగోష్ఠమావసన్తీమ్ ।
సదయ పశుపతే సుపుణ్యపాకాం
మమ పరిపాలయ భక్తిధేనుమేకామ్ ॥ 68 ॥
శంకరులు, పూర్వజన్మల పుణ్యవశాత్తూ మనకు కలిగిన భక్తి ని కాపాడుకోవలెననీ, అందులకు కూడా శివుని ఆశ్రయించమనీ ఉపదేశిస్తున్నారు.
పశుపతీ! అమితమైన సంతోషామృతమును మరల మరల ఇచ్చునదీ, నిర్మలమైన నీ పాదపద్మములనే గోశాలయందు ఉండునదీ, (గత జన్మల) పుణ్యఫలమూ అయిన నా భక్తి గోవును దయతో కాపాడుము.
జడతా పశుతా కలఙ్కితా
కుటిలచరత్వం చ నాస్తి మయి దేవ ।
అస్తి యది రాజమౌలే
భవదాభరణస్య నాస్మి కిం పాత్రమ్ ॥ 69 ॥
శివుడు భక్తవశంకరుడనీ, భోళాశంకరుడనీ, భక్తసులభుడనీ, భక్తులదోషములు ఎంచని ఆర్తత్రాణ పరాయణుడనీ శంకరులు ఉద్బోధిస్తున్నారు. ఎలాంటి పాపులైనప్పట్టికీ శివాశ్రయముచే తరించగలరని అభయమిచ్చుచున్నారు.
పరమేశ్వరా! నాకు జడత్వము, పశుత్వమూ, కళంకమూ, కుటిలత్వమూ లేవు. ఓ చంద్రశేఖరా! ఒకవేళ ఈ గుణాలు నాకు ఉండి ఉంటే, నీ‌కు ఆభరణమయ్యేవాడను కానూ ?
జడత్వము (జలత్వము), పశుత్వము, కళంకమూ, వంకరనడత - ఇవి చంద్రుని లక్షణములు. అలాంటి చంద్రునే శిరోభూషణముగా ధరించిన చంద్రశేఖరుడు మనకు కూడా ఆశ్రయమియ్యగలడని అన్వయము.
జడత్వము (జలత్వము) గల గంగనూ, పశుత్వము గల లేడినీ, కళంకము గల చంద్రునీ, కుటిలచరత్వముగల సర్పమునూ ఆభరణములుగా ధరించిన చంద్రశేఖరుడు మనకు కూడా ఆశ్రయమియ్యగలడని మరొక అన్వయము.
అరహసి రహసి స్వతన్త్రబుద్ధ్యా
వరివసితుం సులభః ప్రసన్నమూర్తిః ।
అగణితఫలదాయకః ప్రభుర్మే
జగదధికో హృది రాజశేఖరోఽస్తి ॥ 70 ॥
శివపూజనము చాలా సులువైనదనీ, ఫలితము లెక్కపెట్టలేనంతదనీ శంకరులు ఉపదేశిస్తున్నారు.
బహిఃప్రదేశమునందు గాని, మనస్సునందు గాని చనువుతో పూజచేయుటకు సులభుడూ, ప్రసన్నమూర్తీ, అసంఖ్యాకమైనన్ని ఫలములను ఇచ్చువాడూ, జగత్తుకు అతీతుడూ, ఈశ్వరుడూ అయిన చంద్రశేఖరుడు నా హృదయములో ఉన్నాడు.
